Juli 2017 – Uit(z)waaien

‘Best heftig om hier weer te zijn,’ zegt Lidwien met trillende stem. Haar zussen Marian en José knikken instemmend. ‘Het is nu acht weken geleden dat moeder in Bardo overleed. Gek te bedenken dat jullie werk sindsdien gewoon door is gegaan.’
In het Trefpunt, de ontmoetingsplek binnen Bardo, blikken we terug op de tijd die was.
‘Jullie zijn zeker niet de enigen die dit zo voelen. Er zijn mensen die dit gesprek aan zich voorbij laten gaan omdat ze nog niet terug naar Bardo willen,’ zeg ik. ‘En voor anderen helpt hier zijn juist weer bij de verwerking.’
‘Bovenal herinneren we de goede tijd die moeder hier had,’ zegt Lidwien.
‘En het bijzondere contact dat ze had met Riek, haar buurvrouw in het hospice. Wat hebben die twee samen een boel sigaretjes gerookt,’ merkt José op. ‘In korte tijd zijn ze enorm verknocht aan elkaar geraakt, alsof ze elkaar al jaren kenden.’

‘Ze wilde graag te midden van haar kinderen overlijden. Dat is gelukt en hoe, ook haar kleinkinderen waren erbij. Het ging zo rustig, ze is gewoon weggevlogen,’ zegt Marian terwijl ze haar armen uitspreidt.
‘Mijn dochter heeft nog geholpen bij de laatste zorg na het overlijden. Dat was spannend en intiem, maar tegelijkertijd een kostbare ervaring. Al met al hebben we mogen ervaren dat sterven ook mooi kan zijn,’ vult José aan.

‘Wat mooi te horen, want we hebben helaas ook moeten praten over puur praktische perikelen als niet kloppende indicaties. En over haar sluimerende euthanasiewens. Ik ben blij dat we daar uitvoerig de tijd voor hebben genomen,’ zeg ik en denk terug aan het moment dat we om haar heen zaten. ‘Ze gaf ons gelukkig de duidelijkheid die we zochten: ‘Tuurlijk denk ik aan euthanasie, maar nu zeker nog niet’.’
‘Niet lang daarna overleed ze hier. En wat bizar dat Riek een dag later ook overleed,’ zegt Marian. ‘Alsof ze het samen hadden afgesproken.’

‘Dank ook voor jouw inzet.’ zegt Lidwien.
‘Graag gedaan. Ook ik heb warme herinneringen aan die periode. In de personeelskamer hangt het kaartje als dank voor het meeleven. Haar prachtige haardos met het strand en de zee op de achtergrond, ze had zo mijn grootmoeder kunnen zijn. Heerlijk uitwaaien. Een extra reden waarom ik haar en jullie niet zal vergeten.’

We lopen naar de uitgang en langs de rookruimte. We kijken naar binnen. Daar waar de twee dames zo graag zaten, zitten ze niet meer. We lachen en zeggen vrijwel tegelijkertijd: ‘Die twee roken boven gewoon rustig verder.’

Christiaan Rhodius, arts palliatieve geneeskunde

De foto bij dit blog is in samenspraak met de nabestaanden gekozen. Deze foto stond op de kaart die gestuurd werd als dank voor het getoonde medeleven na het overlijden.