Oktober 2016 – Ongemak

De Internationale dag van de palliatieve zorg valt dit jaar op 8 oktober en heeft als thema “Kwaliteit van leven; als leven pijn doet”. Het doet me denken aan drie ervaringen die me motiveerden voor de palliatieve geneeskunde.

1. De droge boeken en het hoge microscopengehalte van de studie geneeskunde konden me maar weinig bekoren. En na een goed aantal borrels en gala’s is het studentenleven ook routine geworden. En dus ga ik als vrijwilliger aan de slag ga bij hospice Kuria. Het zet de geneeskunde in perspectief. Een verpleegkundige zegt: “Ga maar bij haar aan bed zitten, daar heeft ze behoefte aan.” Ik leer over de kracht van menselijk contact. Hoe belangrijk het kan zijn om samen voetbal te kijken, te schaken of te praten over het naderend overlijden. Medestervelingen geven me lessen mee die de studie me niet geeft.

2. Als co-assistent loop ik mee met het spreekuur van een chirurg. Een oudere dame zit met haar dochter aan tafel. Ze heeft een tumor in de buik die verwijderd moet worden. Maar haar conditie laat te wensen over, zo meldt de chirurg. Dus eerst aansterken en dan opereren. Retour verwijzer. Einde consult. Aan het einde van het spreekuur staat de dochter de chirurg op te wachten. Als vurig pleitbezorger voor haar moeder staat ze voor hem. “Snapt u niet dat aansterken met een tumor een illusie is?” De chirurg herhaalt zijn eerdere boodschap. Ik voel ongemak.

3. In de radiologieruimte ligt een patiënte steriel afgedekt. De radioloog probeert een vaatafsluiting aan het been op te heffen. Tevergeefs. De behandelaren lopen van haar weg voor overleg. Er is geen alternatieve behandeling meer en de afsluiting dusdanig groot dat overlijden op korte termijn verwacht wordt. Ik zie de patiënte vertwijfeld om zich heen kijken en loop naar haar toe. Ze vraagt me, wat de medici achter de schermen met elkaar bespreken. Ik ken mijn plek als co-assistent en houd me op de vlakte. Wederom voel ik ongemak.

Het ongemak motiveerde me voor de palliatieve zorg. De tak van de geneeskunde die ongemak in welke vorm en in welke fase van de ziekte dan ook wil minimaliseren.

Naast mijn werk in Bardo maak ik inmiddels ook deel uit van het Team Ondersteunende en Palliatieve Zorg in het Spaarne Gasthuis. Het doet me deugd dat hier gekozen is te investeren in de palliatieve zorg; zorg die overigens ondanks politieke toezeggingen nog steeds geenszins kostendekkend is. Over ongemak gesproken.

Christiaan Rhodius, arts palliatieve geneeskunde, oktober 2016